Сажда Сахву
Суроо: Намаздын кээ бир рүкүнүн, сүннөтүн же важибин унутуп калса, эмне кылат?
Жооп: Эгер намаз рүкүндөрүн унуткан себебинен ашыкча кылса, мисалы:
- рүкүнү кайталоо;
- ашыкча рекет кошуу;
- важипти аткарбоо;
- Фатиха же зам сүрөнү окубоо;
- биринчи отурууга отурбоо;
- эки ташаххуддун бирөөсүн таштоо;
- витрдеги кунут дубаны окубай калуу;
- айт намаздарынын такбирлерин таштоо;
- имам купуя окуй турган нерсени жарыя окуп же жарыя окуй турган нерсени купуя окуусу.
Ушул амалдардын бирөөсүн аткарса, акыркы ташаххуддан кийин салам берет да, кийин эки сажда сахву кылат. Дагы бир жолу ташаххудду окуп, анан салам берет.
Далил: Хадисте: “Пайгамбар (ага Алланын мактоосу жана тынчтыгы болсун) салам бергенден кийин эки сажда сахву кылып, анан дагы салам берди”, – деп айтылган.
Пайгамбар (ага Алланын мактоосу жана тынчтыгы болсун): “Пешим намазынын экинчи рекетинде отурбастан туруп кетти. Качан намазын бүткөндө, эки жолу сажда кылып, андан кийин салам берди”.
Суроо: Имамдын унутуп калуусу менен уюгандарга дагы сажда сахву милдет болобу?
Жооп: Имамдын унутуп калуусу, имамга жана уюганга дагы сажда кылууга милдеттүү кылат.
Далил: Жогоруда пайгамбар (ага Алланын мактоосу жана тынчтыгы болсун) отурбай калды деген хадисте, артында ага уюган адамдар да, аны менен чогуу эки жолу сажда кылышкан.
Суроо: Эгер имам сажда сахву кылбаса, уюган адам эмне кылат?
Жооп: Эгер имам сажда кылбаса, анда уюган адам да сажда кылбайт.
Далил: Пайгамбар (ага Алланын мактоосу жана тынчтыгы болсун): “Имам ээрчүү үчүн коюлган. Эгер такбир айтса, такбир айткыла! Эгер рүкү кылса, рүкү кылгыла! Эгер сажда кылса, сажда кылгыла!” – деген.
Андыктан имам сажда кылса, сажда кылуу, сажда кылбаса уюган адам да, сажда кылбоосу милдет.
Суроо: Эгер уюган адам унутуп калса, ага сажда сахву важиб болобу?
Жооп: Ага жана имамына дагы сажда кылуу важиб болбойт.
Суроо: Төрт рекеттик же үч рекет намазда биринчи отурумду унутуп калып, кийин эстесе, эмне кылат?
Жооп: Эгер ал отурууга жакын болсо, анда ал отурат да ташаххуд окуйт, анан калган намазды окуйт, ага сажда сахву милдет болбойт. Эгер абалы тик турууга жакын болсо, кайра кайтпастан намазын уланта берет, акыркы ташаххуддан кийин сажда сахву кылып, анан салам берет.
Далил: Пайгамбар (ага Алланын мактоосу жана тынчтыгы болсун) айтты: “Эгер кимдир бирөөңөр (отурбастан) толук туруп кеткен болсо, намазын улап, анан эки сажда сахву кылсын. Эгер толук туруп кете элек болсо, отурсун, ал үчүн сажда сахву кылынбайт”.
Суроо: Эгер акыркы отурууну унутуп калса, эмне кылат?
Жооп: Эгер төрт рекеттик намазда акыркы отурууну унутуп, бешинчи рекетке туруп кетип, сажда кылбаса, кайра отурат да, бешинчи рекетти таштап, сажда сахву кылат.
Суроо: Эгер бешинчи рекетте сажда кылып койсо, эмне кылат?
Жооп: Бул намазда анын парзы бузулду, себеби ал парз болгон акыркы отурууну таштап салып, анын намазы нафил намазга айланды, ал бул намазга дагы алтынчы рекетти кошот.
Эки рекеттен же үч рекеттен турган намазда акыркы отурууну унутуп калган болсо, ушуга салыштырылат.
Суроо: Ким төртүнчү рекетке отуруп, ташаххудду окуп, кийин экинчи рекет экен деп ойлоп, тик туруп, анан кайра эсине келип калса, эмне кылат?
Жооп: Бешинчи рекетке сажда кыла элек болсо, кайра отурат да сажда сахву кылат, анын намазы дурус бойдон кала берет.
Далил: Хадис: “Пайгамбар (ага Алланын мактоосу жана тынчтыгы болсун) бешинчи рекетке туруп кеткенде, (адамдар) тасбих айтышты. Ошондо пайгамбар (ага Алланын мактоосу жана тынчтыгы болсун) кайра олтуруп, салам берип, анан эки жолу сажда кылды”.
Суроо: Эгер бешинчи рекеттин саждасын кылса эмне кылат?
Жооп: Ага дагы башка рекетти кошуп сажда сахву кылат. Тахримадан баштаган төрт рекет намазы бүтөт, ал эми кошумча эки рекет болсо, ага нафил болуп калат.
Суроо: Ким намазында шектенип, үч же төрт рекет окуганын билбесе, анын өкүмү кандай болот?
Жооп: Эгер бул нерсе анын жашоосунда биринчи жолу болсо, анда ал намазын башынан баштайт. Ал эми анда бул нерсе көп боло турган болсо, оюнун көп жагына карап улантат да, отуруш керек деп күмөндөнгөн ар бир рекетке отурат. Эгер анын көп жагына тарткан ою болбосо, аз тарабына карап улантат жана бул эки мисалда тең сажда сахву кылат.
Далил: Пайгамбар (ага Алланын мактоосу жана тынчтыгы болсун) айтты: “Кимдир бирөөңөр намазында үч же төрт рекет окудум деп шектенсе, шек-күмөндү таштап, купулуна толгон жеринен уласын. Андан кийин салам берүүдөн мурда эки жолу сажда кылсын. Эгер беш рекет окуган болсо, эки саждасы аны (алты рекет кылып) жуп кылат. Эгер төрт рекетти толуктап окуса, анда шайтанды басынтып, кордогон болот”.